تجمع فلزات سنگین در کبد و عضله سیاه ماهی (Capoeta capoeta) رودخانه سرداب‌رود استان مازندران و تأثیر آن بر سلامت انسان

در این مطالعه غلظت روی و کادمیوم در کبد و عضله سیاه ماهی (Capoeta capoeta) رودخانه سرداب رود استان مازندران در بهار 1393 اندازه­گیری شد. به‌وسیله دستگاه شوک الکتریکی از 5 ایستگاه منتخب 12 نمونه ماهی صید شد. بافت عضله و کبد ماهی­ها پس از آماده‌سازی و هضم شیمیایی با دستگاه جذب اتمی SHIMADZU آنالیز شدند. بیش­ترین تجمع فلزات کادمیوم و روی در پایین­دست رود و به ترتیب در ایستگاه 4 و 5 و کم­ترین تجمع فلزات در ایستگاه شماره 1 بود. در کبد سیاه ماهی بیش­ترین تجمع فلزات کادمیوم و روی به ترتیب در ایستگاه 4 و 1 و کم­ترین میزان در ایستگاه 1 و 4 مشاهده شد. به‌طورکلی غلظت فلزات سنگین در نمونه­های برداشت‌شده از پایین­دست رودخانه بیش­تر از نمونه­های برداشت‌شده از مناطق میانی و بالادست بود. بررسی واریانس­ها طبق آزمون leven نشان داد که فلز کادمیوم و روی در عضله سیاه ماهی دارای واریانس­های یکنواخت بودند (05/0 P>). هم­چنین بررسی واریانس­ها در مورد بافت کبد سیاه ماهی نشان داد که کادمیوم دارای واریانس­های غیریکنواخت (05/0P≤) و فلز روی دارای واریانس­های یکنواخت بود­(05/0P>). مطابق نتایج حاصله تجمع هر دو عنصر در کبد سیاه ماهی بیش­تر از عضله است (05/0P≤). بر اساس آزمون آنوا، تفاوت معنی‌داری بین غلظت فلزات سنگین کادمیوم و روی در بافت‌های موردمطالعه وجود داشت (05/0P>). میزان فلزات سنگین در بافت ماهیچه سیاه ماهی از حد مجاز استاندارد WHO و FAO کم­تر بود. مقایسه نتایج به‌دست‌آمده با استاندارد­های FAO و WHO نشان داد که غلظت کادمیوم در کبد برخی نمونه‌ها بالا­­تر از حد استاندارد می­باشد که با توجه به این­که کبد عضو خوراکی ماهی نیست لذا مصرف این ماهی ریسک سلامتی برای انسان ایجاد نخواهد کرد.